Khát vọng bầu trời và tầm nhìn của Bầu Hiển

Ngành hàng không Việt Nam đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Theo Cục Hàng không, sản lượng hành khách năm 2025 có thể đạt 84 triệu lượt và chạm mốc 95 triệu vào năm 2026, trong khi hàng hóa hàng không vẫn giữ mức tăng trưởng 2 chữ số, vượt 1,6 triệu tấn.

Tốc độ tăng trưởng nhanh đồng thời cũng khiến các giới hạn về hạ tầng bộc lộ: Tân Sơn Nhất phải vận hành vượt thiết kế nhiều năm liền. Nội Bài chạm trần công suất, trong khi nhiều sân bay khu vực lại thiếu sức bật để mở rộng. Đặc biệt, hệ thống bảo dưỡng – sửa chữa – đại tu (MRO) trong nước gần như không đủ khả năng đáp ứng đội tàu bay gần 200 chiếc của Việt Nam.

Đáng chú ý, T&T Group đã sớm nhận ra những giới hạn này từ trước đó… gần 1 thập kỷ. Năm 2018, khi phần lớn doanh nghiệp tập trung vào cuộc đua mở đường bay, Tập đoàn của Bầu Hiển lại lựa chọn tiếp cận hàng không từ khâu vận hành kỹ thuật – nơi phản ánh rõ nhất cấu trúc hạ tầng và khả năng chống chịu của hệ thống. Chính bước đi sớm và khác biệt này là nền tảng cho chiến lược mở rộng hệ sinh thái hàng không mà tập đoàn này đang theo đuổi.

Bên cạnh đó, Quảng Trị nằm ở vị trí chiến lược của hành lang kinh tế Đông – Tây, tuyến kết nối Lào – Thái Lan – Myanmar với biển Đông. Tuy nhiên, địa phương lại chưa có sân bay quy mô đủ lớn, dẫn đến một nghịch lý: điểm có thể trở thành trung tâm logistics xuyên biên giới lại thiếu hạ tầng để thực hiện vai trò đó.

Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng xác định địa phương này là trung tâm hậu cần, trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Nam Á và các hành lang giao thông trong khu vực ASEAN, tiểu vùng sông Mêkông.

Không chỉ có lợi thế về vị trí và hạ tầng kết nối, Quảng Trị còn nằm trên một trong những luồng hàng hóa quan trọng của khu vực. Hiện nay, ba dòng hàng hóa lớn đang dịch chuyển qua Việt Nam, trong đó nổi bật là hành lang kinh tế Đông – Tây kéo dài từ Myanmar – Thái Lan – Lào tới biển Đông. Đây là tuyến vận tải chiến lược của tiểu vùng Mekong, nơi các mặt hàng có giá trị cao như điện tử, linh kiện, dược phẩm và hàng tươi sống đang ngày càng tăng tỷ trọng.

Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không quốc gia đến năm 2050, Việt Nam dự kiến có 33 sân bay. Ở khu vực Bắc Trung Bộ, quy hoạch vùng cũng chỉ ra nhu cầu hình thành thêm một động lực hạ tầng mới nhằm hỗ trợ phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ và logistics của toàn vùng.

Tháng 7/2024, dự án có diện tích 265ha, tổng mức đầu tư 5.800 tỷ đồng được liên danh nhà đầu tư T&T Group – Cienco 4 chính thức khởi công. Dự án được xây dựng đạt tiêu chuẩn CHK cấp 4C (theo mã tiêu chuẩn của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế – ICAO) và sân bay quân sự cấp II. Sân bay có khả năng phát triển khai thác tàu bay Code E, đáp ứng nhu cầu khai thác đến 5 triệu hành khách mỗi năm và 25.500 tấn hàng hóa mỗi năm.

Đặt trong bối cảnh các sân bay lớn như Tân Sơn Nhất, Nội Bài bị giới hạn không gian mở rộng, sân bay Quảng Trị tạo ra một khoảng trống chưa được khai thác – một “điểm nhấn hạ tầng” mới có thể hỗ trợ tăng trưởng cả vùng.

Trong quá trình đầu tư xây dựng sân bay Quảng Trị, Tập đoàn T&T cũng song song đề xuất quy hoạch một Tổ hợp công nghiệp hàng không, logistics, dịch vụ, thương mại và đô thị sân bay với quy mô khoảng 10.800 ha.

Quy hoạch lấy Cảng hàng không Quảng Trị làm trung tâm và gồm đầy đủ các khu chức năng cho một tổ hợp công nghiệp hàng không: bảo trì – bảo dưỡng máy bay; sản xuất – lắp ráp linh kiện, phụ tùng máy bay; logistics hub, đô thị sân bay… Trong đó, việc ưu tiên phát triển tổ hợp công nghiệp hàng không và trung tâm trung chuyển hàng hóa quy mô lớn không chỉ mang lại giá trị kinh tế trực tiếp cho địa phương, mà còn góp phần hiện đại hóa hạ tầng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khu vực, theo đúng tinh thần phát triển bền vững mà Chính phủ đang theo đuổi.

Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống Cảng hàng không đến năm 2050 cũng đặt mục tiêu hình thành các trung tâm logistics, bảo dưỡng sửa chữa máy bay và hệ thống trang thiết bị bảo đảm hoạt động bay tại những cảng hàng không lớn, có điều kiện hạ tầng thuận lợi. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là một trong những trụ cột chiến lược để nâng cao năng lực tự chủ của ngành hàng không.

Đáng chú ý, trong bối cảnh hạ tầng bảo dưỡng, sửa chữa máy bay (MRO) trong nước chưa đáp ứng nhu cầu, việc hình thành tổ hợp công nghiệp hàng không tại Quảng Trị, với các hangar MRO quy mô lớn là phù hợp với định hướng quốc gia, đồng thời góp phần giải bài toán “nút thắt” hạ tầng kỹ thuật của hàng không Việt Nam, từng bước làm chủ chuỗi giá trị từ khai thác, vận hành đến kỹ thuật, bảo dưỡng.

“Đây sẽ là một tổ hợp công nghiệp hàng không quy mô lớn, công nghệ cao. T&T Group sẽ hợp tác với các tập đoàn hàng không, vũ trụ hàng đầu của Mỹ, Châu Âu, Trung Quốc để đưa bán dẫn, AI vào lĩnh vực hàng không; đưa VIệt Nam trở thành một nhân tố quan trọng trong ngành hàng không, vũ trụ toàn cầu”, Chủ tịch Điều hành T&T Group Đỗ Quang Hiển chia sẻ.

Xét trên góc nhìn lớn hơn, chiến lược T&T Group theo đuổi có nhiều điểm tương đồng với mô hình phát triển của các “ông lớn” trên thế giới. Tại Hà Lan, hệ sinh thái quanh sân bay Schiphol đóng góp khoảng 30 tỷ euro mỗi năm cho nền kinh tế.

Với T&T Group, sự hiện diện của Vietravel Airlines là bước hoàn thiện cấu trúc vận hành của hệ sinh thái mà tập đoàn này theo đuổi. Như ông Đỗ Quang Hiển, Nhà sáng lập, Chủ tịch Điều hành T&T Group, chia sẻ: “Điều mà T&T Group hướng đến khi làm hàng không chính là mang lại được lợi ích cho người dân, giá trị cho doanh nghiệp và đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước”.

Ở góc độ vĩ mô, theo các chuyên gia, khi ngành hàng không đang chuyển dịch mạnh từ tăng trưởng theo chiều rộng sang tăng trưởng theo chiều sâu, những doanh nghiệp chọn đi vào hạ tầng – vận hành sẽ nắm lợi thế dài hạn hơn so với những mô hình chỉ dựa vào mở rộng đường bay. Với T&T Group, hành trình gần 1 thập kỷ chuẩn bị cho giấc mơ bầu trời cho thấy một cách tiếp cận nhất quán: xây nền tảng trước khi bước vào cuộc chơi thương mại.

Khi các nút thắt hạ tầng, MRO, logistics và kết nối vùng ngày càng lộ rõ, cách tiếp cận này không chỉ mang ý nghĩa kinh doanh mà còn phù hợp với nhu cầu tái cấu trúc của ngành. Hệ sinh thái hàng không mà T&T đang định hình – dù mới đi qua những bước đầu – phản ánh một lựa chọn chiến lược: đưa hàng không Việt Nam dịch chuyển từ phụ thuộc sang tự chủ hơn về hạ tầng, kỹ thuật và chuỗi giá trị.

Trong dài hạn, nếu những mảnh ghép này được vận hành đồng bộ, ngành hàng không Việt Nam sẽ có thêm một cực tăng trưởng mới mang tên chất lượng hạ tầng – nền tảng quyết định sức cạnh tranh của một thị trường hàng không hiện đại.